Problem pustych faktur staje się coraz poważniejszy w polskiej gospodarce, a konsekwencje ich wystawiania mogą być bardzo dotkliwe dla przedsiębiorców. W tym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie są puste faktury, jakie regulacje prawne ich dotyczą oraz jakie sankcje grożą za ich wystawianie i posługiwanie się nimi.
Definicja i rodzaje pustych faktur
Puste faktury, znane również jako faktury fikcyjne, to dokumenty księgowe, które nie odzwierciedlają rzeczywistych transakcji gospodarczych.
Możemy wyróżnić trzy główne typy pustych faktur. Pierwszy typ to dokumenty, które nie mają żadnego związku z realną dostawą towarów czy świadczeniem usług. Drugi rodzaj to faktury, za którymi kryje się faktyczna transakcja, ale wystawca faktury nie jest rzeczywistym dostawcą lub usługodawcą. Trzeci typ dotyczy sytuacji, gdy fakturę wystawia tzw. firmant, ukrywając przed nabywcą prawdziwego wykonawcę usługi lub dostawcę towaru.
Niezależnie od rodzaju, wszystkie te dokumenty wprowadzają w błąd organy podatkowe i mogą służyć do nieuprawnionego zmniejszenia zobowiązań podatkowych.
Puste faktury a przepisy VAT
W kontekście podatku VAT, kluczowe znaczenie ma art. 108 ustawy o VAT. Przepis ten jasno stwierdza, że każdy podmiot – osoba prawna, jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej czy osoba fizyczna – który wystawi fakturę z wykazaną kwotą podatku VAT, jest zobowiązany do jego zapłaty.
Co istotne, obowiązek ten powstaje nawet wtedy, gdy faktura nie odzwierciedla żadnej rzeczywistej transakcji. Warto podkreślić, że przepis ten dotyczy nie tylko czynnych podatników VAT, ale wszystkich podmiotów, które wystawiły taką fakturę.
Oznacza to, że nawet jeśli przedsiębiorca nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT, a wystawi pustą fakturę, będzie musiał odprowadzić wykazany w niej podatek.
Czym grozi wystawianie pustych faktur?
Wystawianie pustych faktur może pociągnąć za sobą poważne konsekwencje prawne, uregulowane zarówno w Kodeksie karnym skarbowym, jak i w Kodeksie karnym. Zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym, za wadliwe wystawienie faktury grozi kara grzywny do 180 stawek dziennych.
Jeszcze surowsze sankcje przewidziano za wystawienie lub posługiwanie się fikcyjną fakturą – w tym przypadku sąd może orzec karę grzywny do 720 stawek dziennych, rok pozbawienia wolności lub obie te kary łącznie.
To nie koniec, bo kodeks karny przewiduje jeszcze bardziej surowe kary. Za podrabianie lub przerabianie faktury w celu użycia jej jako autentycznej grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. W przypadku faktur o szczególnie wysokiej wartości – przekraczającej dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości – kara może wynosić nawet 25 lat pozbawienia wolności.
Te surowe sankcje mają na celu skuteczne zniechęcenie przedsiębiorców do korzystania z pustych faktur i ochronę uczciwej konkurencji na rynku.
Co zrobić w przypadku wystawienia pustej faktury?
Jeśli przedsiębiorca przez nieuwagę wprowadził do obrotu fikcyjną fakturę, a organy skarbowe jeszcze tego nie wykryły, istnieją sposoby na uniknięcie negatywnych konsekwencji.
Pierwszą opcją jest anulowanie faktury, ale jest to możliwe tylko wtedy, gdy dokument nie został jeszcze przekazany nabywcy. W takim przypadku należy zachować anulowaną fakturę w dokumentacji, przekreślając ją i umieszczając na niej adnotację o anulowaniu wraz z datą i podpisem.
Jeśli anulowanie nie jest już możliwe, pozostaje wystawienie faktury korygującej. Wystawiamy wówczas tzw. korektę do zera, która całkowicie niweluje skutki błędnie wystawionej faktury. Warto pamiętać, że szybkie działanie i samodzielne skorygowanie błędu może uchronić nas przed poważniejszymi konsekwencjami w przyszłości.
Co zrobić, gdy otrzymało się pustą fakturę?
Jeśli jako przedsiębiorca otrzymaliśmy pustą fakturę i nieświadomie odliczyliśmy z niej podatek VAT, musimy podjąć odpowiednie kroki, aby uregulować sytuację. Przede wszystkim należy dokonać korekty w rejestrze VAT, wprowadzając zapisy na minus w okresie, w którym dokonaliśmy nienależnego odliczenia podatku.
Następnym krokiem jest złożenie korekty pliku JPK_V7 za odpowiedni okres rozliczeniowy. Nie możemy zapomnieć o uregulowaniu różnicy w kwocie podatku do zapłaty, wraz z naliczonymi odsetkami. Działając w ten sposób, pokazujemy organom skarbowym naszą dobrą wolę i chęć naprawienia błędu, co może mieć znaczenie w przypadku ewentualnej kontroli.
Podsumowując, problem pustych faktur jest poważnym wyzwaniem dla uczciwych przedsiębiorców i organów skarbowych. Znajomość przepisów i konsekwencji związanych z wystawianiem i otrzymywaniem fikcyjnych faktur jest kluczowa dla prowadzenia bezpiecznej działalności gospodarczej. Pamiętajmy, że rzetelność w dokumentowaniu transakcji i szybkie reagowanie na ewentualne błędy to podstawa budowania zaufania zarówno w relacjach biznesowych, jak i z organami podatkowymi. W razie wątpliwości zawsze warto skonsultować się z doświadczonym księgowym lub doradcą podatkowym, aby uniknąć potencjalnych problemów w przyszłości.