- Potrącenia z wynagrodzenia chorobowego mogą sięgać maksymalnie 3/5 kwoty przy alimentach i 1/2 przy innych należnościach, natomiast z zasiłku chorobowego odpowiednio 60% i 25% kwoty przed odliczeniem podatku.
- Kwota wolna od potrąceń niealimentacyjnych z zasiłku chorobowego od marca 2024 do lutego 2025 wynosi 1261,64 zł, a przy alimentach 764,62 zł – przy wypłacie za część miesiąca kwoty te należy proporcjonalnie zmniejszyć.
- Z wynagrodzenia chorobowego potrącenia dokonuje się po odliczeniu składek, podatku i wpłat na PPK, zachowując kwotę minimalnego wynagrodzenia netto jako wolną od potrąceń innych niż alimentacyjne.
- Przy zbiegu potrąceń alimentacyjnych i innych należności, łączna kwota potrąceń nie może przekroczyć 3/5 wynagrodzenia lub 60% zasiłku chorobowego, a pierwszeństwo mają zawsze alimenty.
- Jeśli po odliczeniu zaliczki na podatek wysokość zasiłku jest niższa niż kwota wolna od potrąceń, pracodawca nie może dokonać żadnego potrącenia.
Pracodawcy często stają przed wyzwaniem prawidłowego naliczenia potrąceń komorniczych z wynagrodzenia pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim. W takiej sytuacji muszą uwzględnić dwa różne świadczenia – wynagrodzenie chorobowe oraz zasiłek chorobowy, które podlegają odmiennym zasadom potrącania należności.
Zasady ogólne dotyczące potrąceń komorniczych
Kiedy wynagrodzenie pracownika zostaje zajęte przez komornika, pracodawca oblicza potrącenia oddzielnie dla każdego rodzaju świadczenia otrzymywanego w danym miesiącu. Oznacza to konieczność osobnego wyliczenia potrąceń z wynagrodzenia (w tym chorobowego) według przepisów Kodeksu pracy oraz z zasiłku chorobowego zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach.
Wysokość potrącenia zależy od rodzaju egzekwowanej należności – czy dotyczy ona świadczeń alimentacyjnych, czy też innych zobowiązań.
Potrącenia z wynagrodzenia chorobowego
Z wynagrodzenia chorobowego pracodawca może dokonać potrącenia dopiero po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy oraz ewentualnych wpłat na PPK. Maksymalna kwota potrącenia w przypadku świadczeń alimentacyjnych wynosi 3/5 wynagrodzenia, natomiast przy innych należnościach limit stanowi połowa wynagrodzenia.
Wynagrodzenie chorobowe podlega takim samym zasadom ochrony przed potrąceniami jak zwykłe wynagrodzenie za pracę. W przypadku pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy kwota wolna od potrąceń równa się minimalnemu wynagrodzeniu za pracę po odliczeniach składkowo-podatkowych, jednak nie dotyczy to potrąceń alimentacyjnych.
Przy niepełnym wymiarze czasu pracy kwota wolna ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu, ale nie ma na nią wpływu sama nieobecność pracownika spowodowana chorobą.
Potrącenia z zasiłku chorobowego
Z zasiłku chorobowego pracodawca dokonuje potrąceń na zupełnie innych zasadach niż z wynagrodzenia. Granica potrącenia przy należnościach alimentacyjnych wynosi 60% kwoty zasiłku przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy.
W przypadku innych należności limit stanowi 25% kwoty zasiłku. Gdy występuje zbieg potrąceń alimentacyjnych z innymi zobowiązaniami, łączna kwota potrącenia nie może przekroczyć 60% zasiłku przed odliczeniem podatku.
Zasiłek chorobowy podlega egzekucji dopiero po odjęciu zaliczki na podatek dochodowy. W sytuacji, gdy wysokość świadczenia po odliczeniu podatku jest niższa niż obowiązująca kwota wolna od potrąceń, pracodawca nie może dokonać żadnego potrącenia. Od 1 marca 2024 roku do 28 lutego 2025 roku kwota chroniona przy potrącaniu alimentów wynosi 764,62 zł, natomiast przy innych należnościach 1261,64 zł.
Kwoty wolne od potrąceń
Kwoty chronione przed egzekucją różnią się w zależności od rodzaju świadczenia i charakteru potrącenia. Przy wynagrodzeniu chorobowym pracodawca musi zachować kwotę minimalnego wynagrodzenia netto jako wolną od potrąceń innych niż alimentacyjne. Ta zasada nie obowiązuje przy potrącaniu alimentów – tutaj nie występuje żadna kwota chroniona.
Gdy zasiłek chorobowy przysługuje tylko za część miesiąca, pracodawca ustala kwotę wolną proporcjonalnie do liczby dni zasiłkowych. W tym celu dzieli pełną kwotę wolną przez 30 i mnoży przez liczbę dni pobierania zasiłku. Na przykład, przy 10 dniach zasiłku i potrąceniu alimentacyjnym kwota chroniona wyniesie 254,87 zł (764,62 zł : 30 × 10). Podobnie przy należnościach niealimentacyjnych – dla 10 dni będzie to 420,55 zł (1261,64 zł : 30 × 10).
Praktyczne przykłady wyliczeń
Przeanalizujmy przykład pracownika, który w grudniu otrzymał wynagrodzenie chorobowe za 10 dni w kwocie 897,40 zł oraz zasiłek chorobowy za 21 dni w wysokości 1884,54 zł. Jego wynagrodzenie zostało zajęte przez komornika na poczet alimentów w kwocie 900 zł miesięcznie.
Z wynagrodzenia chorobowego po odliczeniu składki zdrowotnej (66,23 zł) pozostaje 831,17 zł. Maksymalne potrącenie może wynieść 498,70 zł (60% z 831,17 zł). Z kolei z zasiłku chorobowego pracodawca może potrącić pozostałą część alimentów, czyli 401,30 zł (900 zł – 498,70 zł), ponieważ nie narusza to kwoty wolnej wynoszącej dla 21 dni 415,80 zł.
Warto też rozważyć sytuację pracownika otrzymującego wynagrodzenie zasadnicze z premią 3049,80 zł oraz zasiłek chorobowy za 7 dni w kwocie 635,04 zł. Przy zajęciu komorniczym na poczet kredytu bankowego w wysokości 5000 zł, z wynagrodzenia można potrącić jedynie kwotę zachowującą minimum wolne od potrąceń. Z zasiłku chorobowego maksymalne potrącenie wyniesie 158,76 zł (25% z 635,04 zł).
Zbieg potrąceń alimentacyjnych i niealimentacyjnych
W przypadku zbiegu różnych rodzajów potrąceń zawsze pierwszeństwo mają świadczenia alimentacyjne. Gdy pracownik ma zajęcie komornicze zarówno na alimenty, jak i inne należności, pracodawca najpierw realizuje potrącenie alimentacyjne do wysokości 3/5 wynagrodzenia. Dopiero z pozostałej kwoty może dokonać potrąceń innych należności, przestrzegając limitu łącznego w wysokości 3/5 wynagrodzenia.
Przy zbiegu potrąceń z zasiłku chorobowego łączna kwota wszystkich potrąceń nie może przekroczyć 60% świadczenia przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy. Na przykład, jeśli z zasiłku w wysokości 635,04 zł dokonywane są potrącenia alimentacyjne i niealimentacyjne, maksymalna łączna kwota potrącenia wyniesie 381,02 zł. Pracodawca musi jednak pamiętać o zachowaniu odpowiedniej kwoty wolnej, która dla potrąceń niealimentacyjnych przy 7 dniach zasiłku wynosi 228,69 zł.