Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy, który wprowadza istotne zmiany w zakresie urlopów macierzyńskich dla rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych po urodzeniu. Nowe regulacje mają na celu zapewnienie rodzicom dodatkowego czasu na opiekę nad dziećmi wymagającymi szczególnej troski w pierwszych tygodniach życia.
Kto może skorzystać z dodatkowego urlopu?
Planowane zmiany obejmują szeroki krąg beneficjentów. Z dodatkowego urlopu macierzyńskiego będą mogli skorzystać nie tylko rodzice biologiczni, ale również opiekunowie prawni, rodzice adopcyjni oraz rodziny zastępcze.
Przepisy dotyczyć będą zarówno pracowników objętych Kodeksem pracy, jak i nauczycieli, żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy służb mundurowych. Ministerstwo zadbało o to, by nowe regulacje objęły również rodziców, którzy nie są zatrudnieni ani ubezpieczeni – dla nich przewidziano wydłużenie okresu prawa do świadczenia rodzicielskiego.
Wymiar i zasady przyznawania dodatkowego urlopu
Dodatkowy urlop macierzyński będzie przyznawany według zasady „tydzień za tydzień” – za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu rodzic otrzyma tydzień dodatkowego urlopu. Maksymalny wymiar tego urlopu będzie zróżnicowany w zależności od okoliczności.
Rodzice dzieci urodzonych przed 28 tygodniem ciąży lub z masą urodzeniową poniżej 1000 gramów będą mogli skorzystać nawet z 15 dodatkowych tygodni urlopu. Dla pozostałych przypadków przewidziano do 8 tygodni dodatkowego urlopu.
Co ważne, urlop ten będzie płatny w 100% i musi być wykorzystany w całości bezpośrednio po zakończeniu standardowego urlopu macierzyńskiego. Rodzice będą musieli zdecydować, które z nich skorzysta z dodatkowego urlopu, gdyż nie przewidziano możliwości jego podziału między oboje rodziców.
Jak wnioskować o wydłużony urlop?
Aby skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, rodzice będą musieli złożyć odpowiedni wniosek. Procedura ta wymaga od rodziców pewnego zaangażowania, ale została zaprojektowana z myślą o jak największej przystępności.
Wniosek o udzielenie dodatkowego urlopu należy złożyć co najmniej 21 dni przed zakończeniem standardowego urlopu macierzyńskiego. Do wniosku konieczne będzie dołączenie zaświadczenia szpitalnego, potwierdzającego okres hospitalizacji dziecka. Pracodawca nie będzie miał możliwości odmowy udzielenia tego urlopu, co stanowi ważne zabezpieczenie praw pracowniczych rodziców wcześniaków i dzieci wymagających hospitalizacji.
Warto podkreślić, że pracownik korzystający z dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie objęty ochroną przed zwolnieniem. To oznacza, że po zakończeniu urlopu pracodawca ma obowiązek umożliwić powrót pracownika na dotychczasowe stanowisko. W przypadku, gdy nie jest to możliwe, pracodawca musi zaproponować stanowisko równorzędne, o nie mniej korzystnych warunkach. Ta regulacja ma na celu zapewnienie rodzicom poczucia bezpieczeństwa zawodowego w tym trudnym okresie.
Kiedy ustawa wejdzie w życie?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło ambitny harmonogram wprowadzenia nowych przepisów. Projekt ustawy ma zostać rozpatrzony przez rząd w trzecim kwartale bieżącego roku. Następnie, w ostatnim kwartale, planowane jest rozpoczęcie prac parlamentarnych. Docelowo, nowe przepisy mają wejść w życie od początku 2025 roku.
Wdrożenie tych zmian wiąże się z określonymi kosztami dla budżetu państwa. Według szacunków ministerstwa, roczny koszt wprowadzenia dodatkowych urlopów wyniesie około 50 milionów złotych. Minister finansów Andrzej Domański potwierdził, że środki na ten cel zostały już zagwarantowane w budżecie na rok 2025. To ważna informacja, która potwierdza realność i wykonalność proponowanych zmian.
Nowe regulacje są odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez różne organizacje społeczne, w tym Fundację Koalicja dla Wcześniaka oraz osiem organizacji wchodzących w skład Ogólnopolskiego Porozumienia „Razem dla wcześniaków”. Poparcie dla tych zmian wyraziły również takie instytucje jak Fundacja Serce Dziecka, Fundacja Najdroższa Blizna, a także krajowa konsultant w dziedzinie neonatologii prof. Ewa Helwich oraz rzecznicy praw dziecka i pacjenta. Te głosy ekspertów i organizacji pozarządowych podkreślają, jak ważne i potrzebne są proponowane zmiany.
Wprowadzenie nowych przepisów ma szczególne znaczenie w kontekście danych statystycznych. Według informacji Głównego Urzędu Statystycznego, w 2022 roku na 306 tysięcy wszystkich urodzeń aż 22,5 tysiąca stanowiły wcześniaki. Te liczby pokazują, jak wielu rodziców może skorzystać z nowych regulacji, co potencjalnie przyczyni się do poprawy jakości opieki nad wcześniakami i dziećmi wymagającymi hospitalizacji po urodzeniu.