Przekazywanie majątku w formie darowizny jest popularnym sposobem wspierania bliskich. Jednak nie zawsze taka transakcja jest wolna od obciążeń podatkowych. W naszym artykule wyjaśnimy, kiedy i jak należy rozliczyć się z fiskusem w przypadku darowizny w rodzinie.
Grupy podatkowe
W kontekście podatku od spadków i darowizn, ustawodawca wyróżnił trzy grupy podatkowe:
- Do pierwszej grupy zaliczamy najbliższą rodzinę, taką jak małżonkowie, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, pasierbowie, zięciowie, synowe, ojczym, macocha i teściowie.
- Druga grupa obejmuje dalszych krewnych, w tym zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, małżonków pasierbów czy rodzeństwo małżonków.
- Trzecia grupa to wszyscy pozostali nabywcy.
W ramach pierwszej grupy wyodrębniono dodatkowo tzw. grupę zerową, do której należą małżonkowie, zstępni, wstępni, rodzeństwo, ojczym i macocha. Ta klasyfikacja ma znaczenie przy ustalaniu ewentualnych obciążeń podatkowych.
Kwoty wolne od podatku
Dla każdej z grup podatkowych ustawodawca przewidział kwoty wolne od podatku:
- I grupa: 36 120 zł,
- II grupa: 27 090 zł,
- III grupa: 5 733 zł.
Oznacza to, że jeśli wartość darowizny nie przekracza tych kwot, nie ma obowiązku zapłaty podatku. Jednak gdy wartość darowizny jest wyższa, obdarowany musi liczyć się z koniecznością uiszczenia podatku od nadwyżki.
Warto pamiętać, że to na obdarowanym, a nie na darczyńcy, spoczywa obowiązek podatkowy.
Zwolnienie z podatku dla najbliższej rodziny (grupa 0)
Osoby należące do grupy zerowej mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku, nawet jeśli wartość darowizny przekracza kwotę wolną. Jest to możliwe pod warunkiem zgłoszenia faktu otrzymania darowizny do właściwego urzędu skarbowego.
Jeśli wartość darowizny przekracza 36 120 zł, obdarowany ma 6 miesięcy na złożenie formularza SD-Z2. Po dopełnieniu tej formalności, zwolnienie z podatku obejmuje całą kwotę darowizny, bez względu na jej wysokość.
Należy jednak pamiętać, że w przypadku darowizn pieniężnych konieczne jest udokumentowanie transakcji, np. poprzez przelew bankowy, niezależnie od jej wartości.
Jak zgłosić darowiznę do urzędu skarbowego?
Jeśli należysz do grupy zerowej i otrzymałeś darowiznę przekraczającą kwotę 36 120 zł, masz obowiązek zgłosić ten fakt do urzędu skarbowego. Na dopełnienie tej formalności masz 6 miesięcy od momentu przekroczenia limitu.
Zgłoszenia dokonujemy za pomocą formularza SD-Z2. Pamiętaj, że tylko terminowe złożenie tego dokumentu gwarantuje Ci zwolnienie z podatku. Jeśli wartość darowizny nie przekracza kwoty wolnej, nie musisz podejmować żadnych działań – darowizna jest automatycznie zwolniona z opodatkowania.
Warto jednak zachować dokumentację potwierdzającą otrzymanie darowizny na wypadek ewentualnej kontroli skarbowej.
Szczególne zasady dla darowizn pieniężnych
W przypadku darowizn pieniężnych obowiązują nieco inne zasady. Bez względu na kwotę, każda darowizna pieniężna w grupie zerowej musi być odpowiednio udokumentowana. Oznacza to, że powinieneś posiadać dowód przekazania środków na Twój rachunek bankowy lub inny dokument pozwalający na weryfikację transakcji. Tylko wtedy możesz skorzystać ze zwolnienia z podatku.
Jeśli kwota darowizny przekroczy limit 36 120 zł, oprócz udokumentowania transakcji, musisz również zgłosić ją do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania. Pamiętaj, że brak odpowiedniej dokumentacji lub niezgłoszenie darowizny w terminie może skutkować utratą prawa do zwolnienia z podatku.