Alimenty to często skomplikowana i delikatna kwestia, zwłaszcza gdy jedna ze stron nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań. W takich sytuacjach z pomocą przychodzi fundusz alimentacyjny, który ma na celu wsparcie osób uprawnionych do alimentów. W tym artykule wyjaśnimy, jak działa fundusz alimentacyjny i kto może skorzystać z jego świadczeń.
Czym jest fundusz alimentacyjny?
Fundusz alimentacyjny to instytucja państwowa, która zapewnia wsparcie finansowe osobom uprawnionym do alimentów, gdy ich egzekucja okazuje się nieskuteczna. Został on powołany na mocy ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.
Celem funduszu jest zapewnienie środków na utrzymanie osobom, które nie otrzymują należnych im alimentów od zobowiązanych do tego osób. Dzięki temu mechanizmowi, państwo bierze na siebie odpowiedzialność za wypłatę świadczeń, jednocześnie podejmując działania mające na celu odzyskanie tych środków od dłużników alimentacyjnych.
Kto może ubiegać się o świadczenia z funduszu alimentacyjnego?
O świadczenia z funduszu alimentacyjnego mogą ubiegać się zarówno obywatele polscy, jak i cudzoziemcy spełniający określone warunki. Dla obywateli polskich procedura jest stosunkowo prosta – muszą oni jedynie udowodnić, że przysługuje im prawo do alimentów, a ich egzekucja jest bezskuteczna.
W przypadku cudzoziemców, sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana. Mogą oni korzystać ze świadczeń, jeśli wynika to z umów międzynarodowych o zabezpieczeniu społecznym, które Polska podpisała z innymi krajami. Ponadto, prawo do świadczeń przysługuje cudzoziemcom przebywającym w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w związku z określonymi okolicznościami.
Również osoby, które uzyskały w Polsce status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, mogą ubiegać się o te świadczenia. Ważne jest, aby pamiętać, że zarówno obywatele polscy, jak i cudzoziemcy muszą zamieszkiwać na terytorium Polski przez cały okres, w którym otrzymują świadczenia z funduszu alimentacyjnego.
Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenia?
Aby otrzymać świadczenia z funduszu alimentacyjnego, musisz spełnić kilka istotnych warunków. Po pierwsze, musisz posiadać tytuł wykonawczy, czyli orzeczenie sądu lub ugodę zatwierdzoną przez sąd, która przyznaje Ci prawo do alimentów od rodzica. Jednak sam fakt posiadania takiego dokumentu nie wystarczy.
Kluczowym elementem jest bezskuteczność egzekucji alimentów. Oznacza to, że mimo podjętych prób, w ciągu ostatnich dwóch miesięcy nie udało się wyegzekwować pełnej kwoty zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. W niektórych przypadkach za bezskuteczną egzekucję uznaje się również sytuację, gdy dłużnik przebywa za granicą i nie ma możliwości wszczęcia lub prowadzenia egzekucji.
Dodatkowo, musisz spełnić kryterium dochodowe – dochód na osobę w Twojej rodzinie nie może przekraczać 725 zł miesięcznie. Pamiętaj też, że świadczenia z funduszu przysługują osobom do ukończenia 18 roku życia, a w przypadku kontynuowania nauki – do 25 roku życia. Osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać ze świadczeń bezterminowo.
Wysokość świadczeń z funduszu alimentacyjnego
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego są przyznawane w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednak istnieje górny limit tych wypłat. Maksymalna kwota, jaką możesz otrzymać z funduszu, wynosi 500 zł miesięcznie na osobę uprawnioną. To oznacza, że nawet jeśli Twoje zasądzone alimenty są wyższe, fundusz wypłaci Ci nie więcej niż 500 zł.
Ta kwota ma na celu zapewnienie podstawowego wsparcia finansowego, jednocześnie zachęcając dłużników alimentacyjnych do regulowania swoich zobowiązań. Pamiętaj, że wysokość świadczenia może ulec zmianie, jeśli zmieni się kwota zasądzonych alimentów. W takiej sytuacji musisz dostarczyć nowy tytuł wykonawczy do komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne.
Kryterium dochodowe uprawniające do świadczeń
Aby otrzymać świadczenia z funduszu alimentacyjnego, musisz spełnić określone kryterium dochodowe. Obecnie dochód na osobę w Twojej rodzinie nie może przekraczać 725 zł miesięcznie. To kryterium jest istotne, ponieważ ma na celu skierowanie pomocy do osób i rodzin, które znajdują się w trudnej sytuacji finansowej.
Przy obliczaniu dochodu bierzemy pod uwagę wszystkie dochody członków rodziny, takie jak wynagrodzenia, emerytury, renty czy dochody z działalności gospodarczej. Pamiętaj, że niektóre świadczenia, jak na przykład świadczenia z pomocy społecznej, nie są wliczane do dochodu. Jeśli Twój dochód nieznacznie przekracza ustalone kryterium, nie trać nadziei – może się okazać, że nadal będziesz uprawniony do częściowego świadczenia dzięki zasadzie „złotówka za złotówkę”.
Co oznacza bezskuteczność egzekucji alimentów?
Bezskuteczność egzekucji alimentów to kluczowy warunek, który musisz spełnić, aby otrzymać świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Oznacza to sytuację, w której pomimo podjętych działań egzekucyjnych, nie udało się wyegzekwować pełnej kwoty alimentów w ciągu ostatnich dwóch miesięcy. Bezskuteczność egzekucji potwierdza komornik sądowy, wydając odpowiednie zaświadczenie.
W niektórych przypadkach za bezskuteczną egzekucję uznajemy również sytuację, gdy dłużnik alimentacyjny przebywa za granicą i nie ma możliwości prowadzenia egzekucji. Może to być spowodowane brakiem podstawy prawnej do podjęcia działań egzekucyjnych w kraju zamieszkania dłużnika lub niemożnością ustalenia jego miejsca pobytu. W takich sytuacjach musisz dostarczyć odpowiednie zaświadczenie z sądu okręgowego lub zagranicznej instytucji egzekucyjnej.
Jak długo przysługują świadczenia z funduszu alimentacyjnego?
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego są przyznawane na ściśle określony czas. Dla większości osób uprawnionych, świadczenia przysługują do ukończenia 18 roku życia. Jeśli jednak kontynuujesz naukę w szkole lub szkole wyższej, możesz otrzymywać świadczenia dłużej – aż do ukończenia 25 lat. To rozwiązanie ma na celu wsparcie młodych osób w zdobyciu wykształcenia i rozpoczęciu samodzielnego życia.
Istnieje jednak wyjątek od tych ograniczeń wiekowych. Osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności mogą otrzymywać świadczenia z funduszu alimentacyjnego bezterminowo. To rozwiązanie ma na celu zapewnienie stałego wsparcia osobom, które ze względu na swoją niepełnosprawność mogą mieć trudności z samodzielnym utrzymaniem się.
Kiedy nie przysługują alimenty z funduszu?
Istnieją sytuacje, w których, pomimo spełnienia innych warunków, nie będziesz uprawniony do otrzymywania świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Przede wszystkim, świadczenia nie przysługują, jeśli zostałeś umieszczony w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w pieczy zastępczej. W takich przypadkach uznaje się, że Twoje potrzeby bytowe są zaspokajane przez te instytucje.
Ponadto, jeśli zawarłeś związek małżeński, również tracisz prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Wynika to z założenia, że po zawarciu małżeństwa to małżonek staje się osobą zobowiązaną do Twojego utrzymania.
Pamiętaj, że o wszelkich zmianach w Twojej sytuacji życiowej, które mogą wpłynąć na prawo do świadczeń, musisz niezwłocznie poinformować organ wypłacający świadczenia.
Jak ubiegać się o świadczenia z funduszu alimentacyjnego?
Aby ubiegać się o świadczenia z funduszu alimentacyjnego, musisz złożyć odpowiedni wniosek w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na Twoje miejsce zamieszkania. Wnioski są przyjmowane od 1 sierpnia każdego roku, a jeśli chcesz złożyć wniosek drogą elektroniczną, możesz to zrobić już od 1 lipca za pośrednictwem portalu Emp@tia.
Do wniosku musisz dołączyć szereg dokumentów, w tym zaświadczenie od komornika o bezskuteczności egzekucji alimentów. Pamiętaj, że termin złożenia wniosku ma znaczenie dla terminu wypłaty świadczeń. Jeśli złożysz kompletny wniosek do 31 sierpnia, możesz liczyć na wypłatę świadczeń za październik już do końca października. Późniejsze złożenie wniosku oznacza późniejszą wypłatę świadczeń. Zachęcamy do składania wniosków jak najwcześniej, aby uniknąć przerw w wypłacie świadczeń.
Zmiany w wysokości świadczeń z funduszu alimentacyjnego
Wysokość świadczeń z funduszu alimentacyjnego może ulec zmianie w trakcie okresu, na który zostały przyznane. Dzieje się tak, gdy zmienia się wysokość zasądzonych alimentów. Jeśli sąd zmieni wysokość alimentów, musisz dostarczyć nowy tytuł wykonawczy do komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne.
Zmiana wysokości świadczeń nastąpi od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana wysokości zasądzonych alimentów. Pamiętaj jednak, że nawet jeśli zasądzone alimenty wzrosną powyżej 500 zł, maksymalna kwota świadczenia z funduszu alimentacyjnego nadal będzie wynosić 500 zł miesięcznie.
Ważne jest, abyś na bieżąco informował organ wypłacający świadczenia o wszelkich zmianach w Twojej sytuacji, które mogą wpłynąć na prawo do świadczeń lub ich wysokość.