Od 7 stycznia 2024 roku obowiązują nowe przepisy regulujące działalność lombardów w Polsce. Ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej wprowadza istotne zmiany, które mają na celu ochronę praw konsumentów i uregulowanie rynku usług lombardowych.
Czym jest konsumencka pożyczka lombardowa?
Konsumencka pożyczka lombardowa to umowa, na podstawie której przedsiębiorca zobowiązuje się oddać do dyspozycji konsumenta środki pieniężne, a konsument zobowiązuje się do spłaty całkowitej kwoty w określonym terminie oraz do ustanowienia zabezpieczenia lombardowego.
Ta forma pożyczki różni się od tradycyjnej umowy pożyczki uregulowanej w Kodeksie cywilnym. Charakterystyczną cechą pożyczki lombardowej jest ustanowienie zabezpieczenia w postaci rzeczy ruchomej, która może przejść na własność lombardu w przypadku braku spłaty.
Nowe regulacje prawne dotyczące działalności lombardowej
Nowa ustawa wprowadza szereg zmian w funkcjonowaniu lombardów. Działalność lombardowa może być teraz prowadzona wyłącznie w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. Minimalny kapitał zakładowy dla spółki z o.o. prowadzącej lombard wynosi 50 000 zł.
Dodatkowo, każdy lombard musi zostać wpisany do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową, prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Nadzór nad działalnością lombardów sprawuje Inspekcja Handlowa.
Zabezpieczenie pożyczki lombardowej
Przedmiotem zabezpieczenia lombardowego może być wyłącznie rzecz ruchoma będąca własnością konsumenta, stanowiąca przedmiot wspólności majątkowej małżeńskiej lub której konsument jest współwłaścicielem.
Ustawa precyzuje, że zabezpieczenie może polegać na ograniczeniu prawa do dysponowania przedmiotem przez konsumenta, np. poprzez przeniesienie własności na lombard, zobowiązanie do przeniesienia własności w przypadku braku spłaty, upoważnienie lombardu do sprzedaży przedmiotu lub ustanowienie zastawu.
W umowie pożyczki lombardowej należy dokładnie określić przedmiot zabezpieczenia, podając jego rodzaj, markę, cechy szczególne oraz szacunkową wartość wraz ze sposobem jej ustalenia.
Koszty i oprocentowanie pożyczki lombardowej
Ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej wprowadza jasne zasady dotyczące kosztów i oprocentowania. Całkowity koszt pożyczki obejmuje odsetki oraz pozaodsetkowe koszty, takie jak opłaty, prowizje, podatki, marże i koszty usług dodatkowych
Lombard ma obowiązek szczegółowo przedstawić wszystkie składniki kosztów w umowie. Ustawodawca wprowadził limit pozaodsetkowych kosztów – nie mogą one przekraczać 45% kwoty pożyczki. Odsetki od pożyczki lombardowej nie mogą być wyższe niż odsetki maksymalne określone w Kodeksie cywilnym.
Pamiętaj, że w przypadku wcześniejszej spłaty pożyczki, całkowity jej koszt ulega proporcjonalnemu obniżeniu.
Prawa i obowiązki konsumenta
Jako konsument korzystający z pożyczki lombardowej masz szereg praw, ale też obowiązków. Przede wszystkim masz prawo do otrzymania pełnej i zrozumiałej informacji o warunkach umowy przed jej zawarciem. Lombard musi przekazać Ci te informacje na trwałym nośniku, używając specjalnego formularza informacyjnego.
Masz prawo do wcześniejszej spłaty pożyczki, co wiąże się z obniżeniem jej całkowitego kosztu. W przypadku braku spłaty w terminie, masz dodatkowe 30 dni na uregulowanie zobowiązania, choć może się to wiązać z dodatkowymi kosztami. Twoim obowiązkiem jest terminowa spłata pożyczki oraz dbanie o przedmiot zabezpieczenia, jeśli pozostaje w Twoim posiadaniu.
Spłata pożyczki lub jej brak
Umowa pożyczki lombardowej musi określać termin i sposób spłaty całkowitej kwoty. Minimalny okres, na jaki może być zawarta umowa, to 7 dni. W przypadku terminowej spłaty, zabezpieczenie wygasa, a przedmiot zabezpieczenia – jeśli był w posiadaniu lombardu – zostaje Ci zwrócony.
Jeśli nie spłacisz pożyczki w terminie, masz jeszcze 30 dni na uregulowanie zobowiązania, jednak może się to wiązać z dodatkowymi kosztami – do 20% niezapłaconej części całkowitej kwoty do spłaty. Brak spłaty po tym okresie może skutkować przejęciem przedmiotu zabezpieczenia przez lombard i jego sprzedażą.
Pamiętaj jednak, że jeśli kwota uzyskana ze sprzedaży przewyższy Twoje zadłużenie, lombard ma obowiązek zwrócić Ci nadwyżkę, pomniejszoną o maksymalnie 20%.
Sprzedaż przedmiotu zabezpieczenia
W sytuacji, gdy nie spłacisz pożyczki, lombard ma prawo sprzedać przedmiot zabezpieczenia. Proces ten jest ściśle regulowany przez ustawę. Sprzedaż może nastąpić nie wcześniej niż 30 dni i nie później niż 60 dni od upływu terminu spłaty. Jeśli kwota pożyczki przekracza 500 zł, sprzedaż musi odbyć się w formie aukcji elektronicznej, dostępnej dla szerokiego grona potencjalnych nabywców.
Aukcja musi trwać co najmniej 5 dni. Cena wywoławcza w pierwszej aukcji powinna być równa szacunkowej wartości przedmiotu określonej w umowie pożyczki. Jeśli pierwsza aukcja nie przyniesie rezultatu, lombard może zorganizować drugą, z ceną wywoławczą nie niższą niż 90% ceny z pierwszej aukcji. Te regulacje mają na celu zapewnienie uczciwej wyceny i sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia.
Rejestr przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową
Nowe przepisy wprowadzają obowiązek rejestracji lombardów w specjalnym rejestrze prowadzonym przez Komisję Nadzoru Finansowego. Aby uzyskać wpis do rejestru, lombard musi spełnić szereg warunków, w tym posiadać odpowiednią formę prawną i kapitał zakładowy.
Rejestr jest publicznie dostępny na stronie internetowej KNF, co pozwala Ci sprawdzić, czy dany lombard działa legalnie. Wpis do rejestru wiąże się z opłatą, a lombard otrzymuje unikalny numer rejestrowy, który musi być podawany w umowach i materiałach reklamowych. Pamiętaj, że prowadzenie działalności lombardowej bez wpisu do rejestru jest nielegalne i podlega karze grzywny do 500 000 zł.
Reklamacje i rozwiązywanie sporów
Jako klient lombardu masz prawo do składania reklamacji i korzystania z pozasądowych metod rozwiązywania sporów. Lombard ma obowiązek poinformować Cię o procedurze reklamacyjnej w umowie pożyczki. Reklamacje powinny być rozpatrywane zgodnie z ustawą o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego.
W przypadku nierozwiązania sporu z lombardem, możesz skorzystać z pomocy Rzecznika Finansowego. Jest to instytucja powołana do ochrony klientów podmiotów rynku finansowego, w tym lombardów.
Rzecznik może pomóc w mediacji lub wydać opinię w Twojej sprawie. Pamiętaj, że możliwość skorzystania z tych form ochrony to Twoje prawo, a lombard nie może Ci tego utrudniać ani zabraniać.