Z tego artykułu dowiesz się, że:
- Zrzeczenie się obywatelstwa polskiego wymaga zgody Prezydenta RP, a jego decyzja jest ostateczna i nie podlega odwołaniu – możesz jednak złożyć wniosek ponownie.
- Przed złożeniem wniosku musisz posiadać obywatelstwo innego państwa lub przyrzeczenie jego nadania – prawo polskie chroni przed sytuacją zostania bezpaństwowcem.
- Wniosek składasz przez wojewodę (w Polsce – bezpłatnie) lub konsula (za granicą – opłata 360 euro), ale zawsze z poświadczonym urzędowo podpisem.
- Utrata obywatelstwa następuje po 30 dniach od wydania postanowienia przez Prezydenta RP, chyba że wskaże on krótszy termin.
- W przypadku dzieci poniżej 16 roku życia potrzebna jest zgoda obojga rodziców, a dzieci powyżej 16 roku życia muszą wyrazić własną zgodę na utratę obywatelstwa.
Czy zastanawiasz się nad zrzeczeniem się polskiego obywatelstwa? Proces ten jest ściśle regulowany przez polskie prawo i wymaga spełnienia określonych warunków oraz przejścia przez odpowiednią procedurę administracyjną.
Zrzeczenia się obywatelstwa – podstawy prawne
Procedura zrzeczenia się obywatelstwa polskiego opiera się na dwóch fundamentalnych aktach prawnych: art. 34 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawie o obywatelstwie polskim. Zgodnie z tymi przepisami żaden organ państwowy nie może pozbawić Cię obywatelstwa wbrew Twojej woli. To bardzo istotna zasada, która podkreśla, że utrata obywatelstwa może nastąpić wyłącznie na Twój własny wniosek.
Musisz jednak pamiętać, że sama chęć zrzeczenia się obywatelstwa nie wystarczy – potrzebujesz na to zgody Prezydenta RP wyrażonej w formie oficjalnego postanowienia. Trzeba podkreślić, że jest to jedyna prawnie dopuszczalna droga utraty polskiego obywatelstwa.
Kto może się zrzec obywatelstwa?
Najważniejszym warunkiem przy staraniu się o zrzeczenie obywatelstwa jest posiadanie obywatelstwa innego kraju lub co najmniej przyrzeczenia jego nadania. To zabezpieczenie prawne ma fundamentalne znaczenie, ponieważ chroni przed sytuacją, w której mógłbyś stać się bezpaństwowcem.
Istotne jest również to, że samo posiadanie dokumentu potwierdzającego obce obywatelstwo nie wystarczy – musi on zostać wydany przez odpowiedni organ państwa, którego obywatelstwo posiadasz lub o które się starasz.
W praktyce oznacza to, że zanim złożysz wniosek o zrzeczenie się polskiego obywatelstwa, musisz mieć pewność, że spełniasz ten podstawowy wymóg. Ta zasada wynika z międzynarodowych zobowiązań Polski oraz troski o zabezpieczenie Twoich podstawowych praw i interesów.
Gdzie złożyć wniosek?
Miejsce złożenia wniosku o zrzeczenie się obywatelstwa polskiego zależy od Twojego aktualnego miejsca zamieszkania. Jeśli mieszkasz w Polsce, wniosek składasz za pośrednictwem właściwego wojewody. O tym, który wojewoda jest dla Ciebie właściwy, decyduje kolejno: miejsce Twojego zamieszkania, miejsce pobytu lub ostatniego zamieszkania. W sytuacji, gdy żadna z tych przesłanek nie występuje, sprawą zajmie się wojewoda mazowiecki.
Natomiast jeśli przebywasz za granicą, Twoim pośrednikiem w tej procedurze będzie właściwy terytorialnie konsul RP. Trzeba podkreślić, że w obu przypadkach ostateczną decyzję podejmuje Prezydent RP, a wymienione organy pełnią jedynie funkcję pośrednika w przekazaniu dokumentacji.
Niezbędne dokumenty
Przygotowanie kompletu dokumentów to kluczowy etap w procesie zrzeczenia się obywatelstwa polskiego. Podstawą jest własnoręcznie napisany wniosek w języku polskim, do którego musisz dołączyć:
- odpis aktu urodzenia
- odpis aktu małżeństwa lub dokument potwierdzający Twój stan cywilny
- własnoręcznie napisany życiorys w języku polskim
- aktualne zdjęcie w formacie paszportowym
- poświadczoną kopię dokumentu tożsamości
- dokument potwierdzający posiadanie obywatelstwa innego państwa lub przyrzeczenie jego nadania
- oświadczenie o zrzeczeniu się obywatelstwa polskiego
- oświadczenie o braku toczących się przeciwko Tobie postępowań sądowych
Istotne jest również, aby wszystkie dokumenty w języku obcym zostały przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego lub konsula RP. Dokumenty te muszą być oryginałami lub kopiami poświadczonymi urzędowo. To niezwykle ważne, ponieważ brak któregokolwiek z wymaganych dokumentów lub ich nieprawidłowe przygotowanie może skutkować wezwaniem do uzupełnienia braków, a w konsekwencji wydłużyć całą procedurę.
Procedura składania wniosku
Złożenie wniosku o zrzeczenie się obywatelstwa polskiego możesz zrealizować na dwa sposoby: osobiście lub korespondencyjnie. W przypadku wyboru drogi korespondencyjnej pamiętaj, że Twój podpis na wniosku musi zostać poświadczony urzędowo. Jest to najczęściej realizowane w kancelarii notarialnej.
Sam wniosek wypełniasz na specjalnym formularzu, którego wzór określa rozporządzenie Prezydenta RP z 7 sierpnia 2012 roku. Składając dokumenty za pośrednictwem wojewody, nie ponosisz żadnych opłat. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku składania wniosku przez konsula – wtedy musisz liczyć się z opłatą konsularną w wysokości 360 euro.
Zrzeczenie się obywatelstwa a posiadanie dzieci
Jeśli masz dzieci, procedura zrzeczenia się obywatelstwa staje się bardziej złożona. Zgoda Prezydenta RP na zrzeczenie się obywatelstwa udzielona rodzicom automatycznie obejmuje ich dzieci pozostające pod władzą rodzicielską.
Sytuacja komplikuje się, gdy tylko jedno z rodziców wnioskuje o zrzeczenie się obywatelstwa. W takim przypadku potrzebna jest zgoda drugiego rodzica na utratę obywatelstwa przez dziecko lub brak przysługiwania mu władzy rodzicielskiej. Trzeba podkreślić szczególną sytuację dzieci, które ukończyły 16 lat – one same muszą wyrazić zgodę na utratę obywatelstwa. W przypadku braku porozumienia między rodzicami sprawą zajmie się sąd.
Decyzja Prezydenta RP
Ostatni etap procedury to wydanie postanowienia przez Prezydenta RP. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku utrata obywatelstwa następuje po 30 dniach od wydania postanowienia, chyba że Prezydent zdecyduje o krótszym terminie.
Istotne jest to, że decyzja Prezydenta ma charakter ostateczny – nie możesz się od niej odwołać. W przypadku odmowy wyrażenia zgody na zrzeczenie się obywatelstwa, wszystkie dokumenty pozostają w Kancelarii Prezydenta RP.
Pamiętaj jednak, że możesz ponownie złożyć wniosek w przyszłości. To ważne rozwiązanie, szczególnie gdy Twoja sytuacja życiowa ulegnie zmianie lub będziesz w stanie lepiej uzasadnić swoją prośbę.