Zwolnienie chorobowe, znane też jako L4, to kluczowy element systemu opieki zdrowotnej i prawa pracy w Polsce. W tym artykule przedstawimy Ci najważniejsze informacje dotyczące zwolnień chorobowych, które pomogą Ci zrozumieć Twoje prawa i obowiązki jako pracownika.
Czym jest zwolnienie chorobowe i jak je uzyskać?
Zwolnienie chorobowe to dokument potwierdzający Twoją czasową niezdolność do pracy z powodu choroby lub konieczności opieki nad chorym członkiem rodziny. Możesz je otrzymać, jeśli jesteś zatrudniony na umowie o pracę lub opłacasz składki na ubezpieczenie zdrowotne w ramach umowy-zlecenia.
Aby uzyskać zwolnienie, musisz udać się do lekarza, który przeprowadzi badanie Twojego stanu zdrowia. W czasie pandemii COVID-19 dopuszczalne jest również wystawienie zwolnienia na podstawie teleporady.
Pamiętaj, że zwolnienie chorobowe może być wystawione nie tylko w przypadku dolegliwości fizycznych, ale także problemów psychicznych. Jeśli czujesz się w złej kondycji psychicznej, możesz otrzymać zwolnienie od psychiatry. Jest to szczególnie istotne w dzisiejszych czasach, gdy problemy ze zdrowiem psychicznym stają się coraz powszechniejsze.
Czym są E-zwolnienia?
Od 1 grudnia 2018 roku zwolnienia chorobowe są wystawiane w formie elektronicznej, nazywanej e-ZLA. Ten system znacznie uprościł proces otrzymywania i przekazywania informacji o zwolnieniu. Gdy lekarz wystawia Ci e-ZLA, informacja o Twoim zwolnieniu chorobowym jest automatycznie przekazywana do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) oraz do Twojego pracodawcy.
Jeśli chcesz sprawdzić, czy Twoje zwolnienie zostało prawidłowo zarejestrowane w systemie, możesz to zrobić na swoim Internetowym Koncie Pacjenta. Tam znajdziesz podgląd wszystkich Twoich e-zwolnień, a także inne ważne dokumenty medyczne, takie jak e-recepty czy skierowania.
Twój pracodawca ma dostęp do informacji o Twoim zwolnieniu poprzez swój profil na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, ale nie widzi kodu choroby, który jest widoczny tylko dla ZUS.
Wynagrodzenie i zasiłek chorobowy
Gdy przebywasz na zwolnieniu lekarskim, masz prawo do otrzymywania wynagrodzenia chorobowego, a następnie zasiłku chorobowego. Warunkiem koniecznym jest opłacanie składki chorobowej. Dla pracowników zatrudnionych na umowę o pracę składka ta jest obowiązkowa, natomiast osoby pracujące na umowie-zlecenia mogą zdecydować się na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.
Aby nabyć prawo do tych świadczeń, musisz nieprzerwanie podlegać ubezpieczeniu przez określony okres. Dla pracowników etatowych wynosi on 30 dni, a dla zleceniobiorców – 90 dni. Wysokość wynagrodzenia i zasiłku chorobowego zazwyczaj stanowi 80% Twojego normalnego wynagrodzenia. Jednak w niektórych przypadkach, takich jak ciąża czy wypadek w drodze do pracy, może to być nawet 100% wynagrodzenia.
Kto płaci za zwolnienie chorobowe?
System wypłacania świadczeń w czasie zwolnienia chorobowego jest podzielony między pracodawcę a ZUS. Na początku to pracodawca ponosi koszty Twojego wynagrodzenia chorobowego. Dla większości pracowników okres ten trwa pierwsze 33 dni choroby w roku kalendarzowym. Jeśli jednak masz więcej niż 50 lat, Twój pracodawca płaci tylko przez pierwsze 14 dni.
Po tym czasie odpowiedzialność za wypłatę świadczeń przechodzi na ZUS. Od 34. dnia choroby (lub 15. dnia w przypadku pracowników powyżej 50. roku życia) otrzymujesz zasiłek chorobowy, który jest wypłacany przez ZUS. Warto jednak zaznaczyć, że jeśli Twój pracodawca zgłasza do ubezpieczenia co najmniej 20 osób, może on nadal wypłacać Ci zasiłek, a następnie rozliczać się z ZUS-em.
Maksymalny okres pobierania zasiłku chorobowego to 182 dni, a w przypadku ciąży lub gruźlicy – 270 dni. Jeśli po tym czasie nadal nie możesz wrócić do pracy, a lekarz orzecznik ZUS stwierdzi, że dalsza rehabilitacja może przywrócić Twoją zdolność do pracy, możesz otrzymać świadczenie rehabilitacyjne. Jest ono wypłacane maksymalnie przez 12 miesięcy.
Czym jest prezenteizm?
Prezenteizm to zjawisko, które polega na unikaniu zwolnienia lekarskiego i przychodzeniu do pracy mimo choroby. Choć może się wydawać, że takie postępowanie świadczy o dużym zaangażowaniu w pracę, w rzeczywistości niesie ze sobą wiele negatywnych konsekwencji zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy.
Przychodzenie do pracy w stanie chorobowym może znacząco przedłużyć proces zdrowienia. Twój organizm potrzebuje czasu i energii na walkę z chorobą, a obciążanie go dodatkowymi obowiązkami zawodowymi może osłabić jego zdolność do regeneracji. Co więcej, pracując w czasie choroby, narażasz swoich współpracowników na zarażenie, szczególnie jeśli masz do czynienia z chorobą zakaźną.
Warto również pamiętać, że pracownik w stanie chorobowym zazwyczaj nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków z pełną efektywnością. Osłabienie organizmu, bóle czy gorączka mogą prowadzić do obniżenia koncentracji i zwiększenia ryzyka popełnienia błędów. W rezultacie, zamiast przynosić korzyści firmie, możesz nieświadomie generować dodatkowe problemy.
Unikanie zwolnienia lekarskiego często wynika z obawy przed utratą pracy lub z poczucia nadmiernej odpowiedzialności za swoje obowiązki zawodowe. Jednak pamiętaj, że prawo pracy chroni Cię przed zwolnieniem z powodu choroby, a Twoje zdrowie powinno być priorytetem zarówno dla Ciebie, jak i dla Twojego pracodawcy.
Najważniejsze informacje
- Zwolnienie chorobowe (e-ZLA) wystawia lekarz po przeprowadzeniu badania lub teleporady, także w przypadku problemów psychicznych.
- Pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe przez pierwsze 33 dni (14 dni dla pracowników 50+), następnie ZUS wypłaca zasiłek chorobowy.
- Wysokość świadczenia wynosi zazwyczaj 80% wynagrodzenia, ale może sięgać 100% w szczególnych przypadkach (np. ciąża, wypadek w drodze do pracy).
- Maksymalny okres zasiłku chorobowego to 182 dni (270 dni w przypadku ciąży lub gruźlicy), po tym czasie można ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne.