Bezpieczeństwo i higiena pracy to kluczowe aspekty funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa. Jako pracodawcy mamy obowiązek zadbać o to, by nasi pracownicy byli odpowiednio przeszkoleni w zakresie BHP. Regularne szkolenia nie tylko pomagają uniknąć wypadków, ale także budują kulturę bezpieczeństwa w firmie. W tym artykule wyjaśnimy, jak często należy przeprowadzać szkolenia BHP dla różnych grup pracowników.
Rodzaje szkoleń BHP
W obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje szkoleń: wstępne i okresowe. Każde z nich pełni inną rolę i jest przeprowadzane w różnych momentach kariery pracownika. Szkolenia wstępne są dedykowane nowym pracownikom lub osobom zmieniającym stanowisko, natomiast szkolenia okresowe służą do odświeżania i aktualizacji wiedzy z zakresu BHP. Oba typy są niezbędne dla utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa w miejscu pracy.
Szkolenie wstępne BHP
Szkolenie wstępne BHP to pierwszy krok w edukacji pracownika z zakresu bezpieczeństwa. Przeprowadzamy je przed dopuszczeniem pracownika do wykonywania obowiązków. Składa się ono z dwóch części: instruktażu ogólnego i instruktażu stanowiskowego. Instruktaż ogólny powinien odbyć się w pierwszym dniu pracy i obejmuje podstawowe zasady BHP oraz regulacje obowiązujące w firmie.
Instruktaż stanowiskowy może trwać nawet kilka dni i skupia się na specyfice danego stanowiska pracy. Pamiętajmy, że ważność szkolenia wstępnego to zazwyczaj rok od dnia zatrudnienia, z wyjątkiem osób na stanowiskach kierowniczych, które powinny odbyć pierwsze szkolenie okresowe w ciągu 6 miesięcy.
Szkolenie okresowe BHP
Szkolenia okresowe BHP są kluczowe dla utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa w naszej firmie. Ich celem jest odświeżenie i aktualizacja wiedzy pracowników z zakresu BHP. Pierwsze szkolenie okresowe powinniśmy przeprowadzić w ciągu roku od zatrudnienia pracownika, z wyjątkiem osób na stanowiskach kierowniczych, które muszą je odbyć w ciągu 6 miesięcy.
Częstotliwość kolejnych szkoleń zależy od rodzaju stanowiska pracy. Dla pracowników administracyjno-biurowych szkolenia powtarzamy co 6 lat, dla pracowników inżynieryjno-technicznych co 5 lat, a dla pracowników na stanowiskach robotniczych co 3 lata.
Warto zaznaczyć, że pracownicy wykonujący prace szczególnie niebezpieczne muszą przechodzić szkolenia co roku. Pamiętajmy, że to na nas jako pracodawcach spoczywa odpowiedzialność za terminowe przeprowadzanie szkoleń i dbanie o bezpieczeństwo naszych pracowników.
Częstotliwość szkoleń BHP dla różnych grup pracowników
Częstotliwość szkoleń BHP jest ściśle powiązana z charakterem wykonywanej pracy i poziomem ryzyka na danym stanowisku.
Dla pracowników administracyjno-biurowych, których praca wiąże się z najmniejszym ryzykiem, szkolenia okresowe przeprowadzamy co 6 lat. Jest to najdłuższy możliwy okres między szkoleniami. Pracownicy inżynieryjno-techniczni, a także osoby na stanowiskach kierowniczych, muszą odbyć szkolenie co 5 lat. Ta sama częstotliwość dotyczy pracowników służby BHP oraz osób, których praca wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe, uciążliwe lub niebezpieczne.
Dla pracowników na stanowiskach robotniczych szkolenia organizujemy co 3 lata. Wyjątek stanowią osoby wykonujące prace szczególnie niebezpieczne – dla nich szkolenia przeprowadzamy co rok. Pamiętajmy, że te terminy to minimalne wymagania, a w przypadku zmian w przepisach lub technologii pracy możemy zorganizować dodatkowe szkolenia.
Wyjątki i zwolnienia ze szkoleń BHP
Istnieją pewne sytuacje, w których pracownik może być zwolniony z obowiązku odbycia szkolenia BHP. Jeśli pracownik podejmuje pracę na tym samym stanowisku, które zajmował u nas bezpośrednio przed nawiązaniem kolejnej umowy o pracę, nie musimy przeprowadzać ponownego szkolenia wstępnego.
Dodatkowo, od 1 stycznia 2019 roku, pracownicy administracyjno-biurowi zatrudnieni u pracodawcy zakwalifikowanego do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecią kategorię ryzyka, są zwolnieni z obowiązku odbywania szkoleń okresowych. Jednak pamiętajmy, że jeśli nasza firma zmieni profil działalności i zostanie zakwalifikowana do wyższej kategorii ryzyka, musimy przeprowadzić szkolenie okresowe dla tych pracowników w ciągu 6 miesięcy od zmiany kwalifikacji.
Warto też wiedzieć, że pracownik może być zwolniony ze szkolenia okresowego, jeśli w tym samym czasie odbył podobne szkolenie u innego pracodawcy i może to udokumentować.
Organizacja i koszty szkoleń BHP
Jako pracodawcy jesteśmy odpowiedzialni za organizację i finansowanie szkoleń BHP. Musimy pamiętać, że szkolenia powinny odbywać się w czasie pracy i na koszt firmy. Nie możemy obciążać pracowników kosztami szkoleń ani wymagać, by odbywali je w czasie wolnym. Przy organizacji szkoleń mamy kilka opcji do wyboru. Możemy przeprowadzić je we własnym zakresie, jeśli dysponujemy odpowiednio wykwalifikowaną kadrą, lub zlecić to zadanie zewnętrznej firmie specjalizującej się w szkoleniach BHP. W przypadku szkoleń okresowych, możemy również skorzystać z formy samokształcenia kierowanego, czyli e-learningu. Ta forma jest szczególnie przydatna dla pracowników administracyjno-biurowych oraz kadry kierowniczej.
Warto zwrócić uwagę, że osoby prowadzące szkolenia muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje. W przypadku instruktażu ogólnego może to być pracownik służby BHP, natomiast instruktaż stanowiskowy powinien być prowadzony przez bezpośredniego przełożonego pracownika, który sam ma aktualne szkolenie okresowe BHP dla osób kierujących pracownikami. Szkolenia okresowe mogą być prowadzone przez zewnętrznych specjalistów lub w formie samokształcenia kierowanego.
Pamiętajmy również o odpowiedniej dokumentacji szkoleń. Każde szkolenie powinno być potwierdzone zaświadczeniem, które należy przechowywać w aktach osobowych pracownika. W przypadku szkoleń wstępnych, pracownik potwierdza odbycie szkolenia własnoręcznym podpisem w karcie szkolenia wstępnego.
Planując szkolenia BHP, musimy wziąć pod uwagę specyfikę naszej firmy i stanowisk pracy. Program szkolenia powinien uwzględniać wszystkie zagrożenia występujące w naszym zakładzie pracy. Dobrą praktyką jest konsultowanie programu szkoleń z pracownikami służby BHP, którzy najlepiej znają specyfikę ryzyka w naszej firmie.
Nie zapominajmy też o szkoleniach dla uczniów i studentów odbywających praktyki w naszej firmie. Przed dopuszczeniem ich do pracy, musimy przeprowadzić szkolenie wstępne BHP, w tym instruktaż stanowiskowy.
Warto podkreślić, że regularne i odpowiednio przeprowadzone szkolenia BHP to nie tylko nasz obowiązek prawny, ale przede wszystkim inwestycja w bezpieczeństwo pracowników i całej firmy. Dobrze przeszkoleni pracownicy są bardziej świadomi zagrożeń, potrafią im zapobiegać i odpowiednio reagować w sytuacjach niebezpiecznych. To przekłada się na mniejszą liczbę wypadków, mniej przestojów w pracy i lepszą atmosferę w zespole.