Norma EN166 stanowi podstawę dla wszystkich typów ochron indywidualnych oczu stosowanych w przemyśle, laboratoriach i innych środowiskach pracy. Obejmuje ona szeroki zakres wymagań dotyczących filtrów, soczewek i oprawek ochronnych, zapewniając kompleksowe wytyczne dla producentów i użytkowników sprzętu ochrony oczu.
Parametry filtrów i soczewek ochronnych
W normie EN166 określono szereg istotnych parametrów dla filtrów i soczewek ochronnych. Znakowanie filtra musi zawierać numer kodowy wraz z oznaczeniem stopnia ochrony i zaciemnienia, symbol producenta, oznaczenie klasy optycznej, symbole wytrzymałości mechanicznej oraz symbole zastosowań.
Klasa optyczna jest obowiązkowym parametrem, który określa jakość optyczną soczewek. Wyróżniamy trzy klasy optyczne:
- klasa 1 z tolerancją refrakcji +0.06 dioptrii, przeznaczona do ciągłych prac;
- klasa 2 z tolerancją +0.12 dioptrii, odpowiednia do prac okresowych nieciągłych;
- klasa 3 z tolerancją +0.12/-0.25 dioptrii, zalecana wyłącznie do prac przygodnych.
Odporność mechaniczna soczewek jest kolejnym ważnym aspektem, który określamy za pomocą specjalnych oznaczeń. Symbol „S” oznacza podwyższoną odporność na uderzenia, „F” – odporność na uderzenia o niskiej energii, „B” – odporność na uderzenia o średniej energii, a „A” – odporność na uderzenia o wysokiej energii. Dodatkowo, możemy spotkać się z oznaczeniami „K” dla odporności na zarysowania przez drobne cząsteczki, „N” dla odporności na zaparowanie, oraz „8” dla odporności na przywieranie stopionego metalu i przenikanie gorących ciał stałych.
Obszary zastosowania soczewek są również definiowane w normie. Brak oznaczenia wskazuje na ogólne zastosowanie, natomiast symbol „9” oznacza ochronę przed gorącymi metalami i stopionymi ciałami stałymi. Warto zaznaczyć, że symbol „A” może być stosowany tylko do osłon twarzy, „B” do gogli i osłon twarzy, a „F” do dowolnych środków ochrony oczu.
Wymagania dla oprawek ochronnych
Norma EN166 określa również szczegółowe wymagania dotyczące oprawek ochronnych, które są nieodłącznym elementem środków ochrony indywidualnej oczu. Oznaczenia oprawek muszą zawierać kilka kluczowych elementów, które informują o ich właściwościach i przeznaczeniu.
W pierwszej kolejności na oprawce musi znajdować się symbol CE, potwierdzający zgodność produktu z odpowiednimi normami europejskimi. Następnie wymagany jest znak identyfikacyjny producenta, co umożliwia łatwe określenie pochodzenia produktu.
Numer normy EN166 jest obowiązkowym elementem oznaczenia oprawek, co jednoznacznie wskazuje na zgodność z tą konkretną normą. Oprócz tego, oprawki muszą być opatrzone symbolami obszarów zastosowania oraz wynikami badań wytrzymałości mechanicznej. Te informacje są niezwykle istotne dla użytkowników, ponieważ pozwalają na dobór odpowiedniego sprzętu do konkretnych warunków pracy.
Odporność mechaniczna oprawek jest klasyfikowana podobnie jak w przypadku soczewek. Brak oznaczenia wskazuje na minimalną wytrzymałość, która nie jest definiowana dla konkretnego obszaru zastosowania:
- Symbol „S” oznacza podwyższoną odporność na uderzenia, testowaną przy użyciu kulki stalowej o średnicy 22 mm i masie 43 g, poruszającej się z prędkością około 5,1 m/s.
- Oznaczenie „F” informuje o odporności na uderzenia o niskiej energii, gdzie stosuje się kulkę o średnicy 6 mm i masie 0,86 g, lecącą z prędkością 45 m/s.
- Symbol „B” wskazuje na odporność na uderzenia o średniej energii, testowaną z użyciem tej samej kulki, ale poruszającej się z prędkością 120 m/s.
- Najwyższy poziom ochrony oznaczony jest symbolem „A”, który potwierdza odporność na uderzenia o wysokiej energii, gdzie kulka porusza się z prędkością 190 m/s.
Obszary zastosowania oprawek są równie ważne i określane za pomocą dodatkowych symboli:
- Brak oznaczenia wskazuje na ogólne zastosowanie, bez wyszczególnienia konkretnych zagrożeń.
- Symbol „3” informuje o ochronie przed cieczami, w tym kroplami i rozbryzgami.
- Oznaczenie „4” wskazuje na ochronę przed grubymi cząstkami pyłu o rozmiarze powyżej 5 mikrometrów.
- Symbol „5” oznacza ochronę przed gazami i drobnymi cząstkami pyłu, w tym aerozolami, dymem i pyłem o rozmiarze cząstek poniżej 5 mikrometrów.
- Oznaczenie „8” informuje o ochronie przed łukiem powstającym przy zwarciu elektrycznym, co jest szczególnie ważne w środowiskach przemysłowych.
- Symbol „9” wskazuje na ochronę przed gorącymi metalami i stopionymi ciałami stałymi, co jest kluczowe w przemyśle metalurgicznym i spawalniczym.
Normy pochodne i ich zastosowanie
Norma EN166 stanowi podstawę dla wielu norm pochodnych, które szczegółowo regulują różne aspekty ochrony oczu i twarzy w specyficznych warunkach pracy. Poniżej szczegółowo opiszemy każdą z nich.
Norma EN169
Pierwszą z nich jest norma EN169, która koncentruje się na filtrach spawalniczych i filtrach dla technik pokrewnych. Określa ona oznaczenia i wymagania dotyczące współczynnika przepuszczania dla filtrów używanych przez operatorów spawarek, lutospawarek, łuków elektrycznych oraz urządzeń do cięcia strumieniem plazmy. Jest to niezwykle istotne dla zapewnienia odpowiedniej ochrony wzroku w tych wymagających i potencjalnie niebezpiecznych warunkach pracy.
Norma EN170
Kolejna norma, EN170, skupia się na filtrach chroniących przed promieniowaniem nadfioletowym. Definiuje ona sposób oznaczania i identyfikacji filtrów UV oraz określa wymagania dotyczące ich współczynnika przepuszczania. Dodatkowo, norma ta zawiera cenne wskazówki dotyczące wyboru i prawidłowego użytkowania filtrów UV, co pomaga użytkownikom w doborze odpowiedniego sprzętu ochronnego.
Norma EN172
Norma EN172 dotyczy filtrów chroniących przed olśnieniem słonecznym, przeznaczonych do zastosowań przemysłowych. Określa ona oznaczenia, współczynniki przepuszczania oraz metody badań dla tego typu filtrów. Jest to szczególnie ważne dla pracowników wykonujących swoje obowiązki na zewnątrz lub w miejscach narażonych na intensywne światło słoneczne.
Norma EN1731
EN1731 to norma regulująca siatkowe ochrony oczu i twarzy. Określa ona materiały, sposób projektowania, wymagania, metody badań i znakowanie siatkowych ochron indywidualnych, które służą do ochrony przed zagrożeniami mechanicznymi. Ten typ ochrony jest często stosowany w przemyśle leśnym i ogrodniczym, gdzie istnieje ryzyko uderzenia przez małe przedmioty, ale jednocześnie wymagana jest dobra wentylacja.
Norma EN175
Norma EN175 skupia się na środkach ochrony oczu i twarzy stosowanych podczas spawania i w procesach pokrewnych. Ustala ona wymagania dotyczące bezpieczeństwa i metody badań sprzętu używanego do ochrony przed szkodliwym promieniowaniem optycznym i innymi specyficznymi zagrożeniami występującymi podczas spawania i cięcia.
Norma EN379
Ostatnia z omawianych norm pochodnych, EN379, dotyczy automatycznych filtrów spawalniczych. Określa ona wymagania dla filtrów, które automatycznie przełączają współczynnik przepuszczania światła na mniejszą wartość w momencie zapalenia się łuku spawalniczego. Tego typu filtry znacznie zwiększają komfort i bezpieczeństwo pracy spawaczy, eliminując konieczność ręcznego dostosowywania stopnia zaciemnienia filtra.
Każda z tych norm pochodnych uzupełnia i rozszerza wymagania określone w normie bazowej EN166, tworząc kompleksowy system regulacji dla różnorodnych środków ochrony oczu i twarzy stosowanych w różnych gałęziach przemysłu i warunkach pracy.
Dodatkowe normy związane z ochroną oczu i twarzy
W kontekście ochrony oczu i twarzy, istnieją również inne normy, które uzupełniają system regulacji i zapewniają kompleksowe podejście do bezpieczeństwa pracowników. Jedną z nich jest norma EN14594, która zastąpiła wcześniejszą normę EN1835.
Norma ta dotyczy aparatów wężowych sprężonego powietrza o lekkiej konstrukcji, wyposażonych w hełm lub kaptur. Określa ona minimalne wymagania dla tego typu sprzętu, który jest przeznaczony do użytkowania w atmosferze zanieczyszczonej gazami i/lub pyłami.
EN14594 znajduje zastosowanie w środowiskach pracy, gdzie ryzyko uszkodzenia przewodu dostarczającego sprężone powietrze jest niskie, a ruchy użytkownika sprzętu są ograniczone. Norma ta szczegółowo opisuje metody badań laboratoryjnych, które umożliwiają ocenę zgodności sprzętu z wymaganiami. Jest to szczególnie istotne w branżach, gdzie pracownicy są narażeni na szkodliwe substancje w powietrzu, a jednocześnie wymagana jest ochrona oczu i twarzy.
Kolejne dwie normy, które mają znaczenie w kontekście ochrony oczu i twarzy, to EN61000-6-2 i EN61000-6-3. Obie dotyczą kompatybilności elektromagnetycznej (EMC), co może być istotne w przypadku elektronicznych środków ochrony oczu, takich jak automatyczne filtry spawalnicze.
EN61000-6-2 skupia się na odporności urządzeń na różne zjawiska zaburzeniowe w środowiskach przemysłowych. Określa wymagania dotyczące odporności na zaburzenia o charakterze ciągłym lub przejściowym, zarówno przewodzone, jak i promieniowane, a także na wyładowania elektrostatyczne. Norma ta ma zastosowanie do urządzeń elektronicznych i elektrycznych przewidzianych do pracy w środowiskach przemysłowych, dla których nie istnieją odpowiednie normy wyrobów lub norm grup wyrobów.
Z kolei EN61000-6-3 koncentruje się na emisji zaburzeń elektromagnetycznych w środowiskach mieszkalnych, handlowych i lekko uprzemysłowionych. Określa wymagania dotyczące emisji ze wszystkich urządzeń elektrycznych i elektronicznych pracujących w tych środowiskach, które nie są uwzględnione w normach szczegółowych.
Przestrzeganie tych norm jest kluczowe dla zapewnienia, że elektroniczne elementy środków ochrony oczu i twarzy nie będą zakłócać pracy innych urządzeń ani nie będą podatne na zakłócenia ze strony otoczenia. Jest to szczególnie ważne w przypadku zaawansowanych środków ochrony, takich jak automatyczne filtry spawalnicze, które muszą niezawodnie działać w różnorodnych środowiskach przemysłowych.